Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Üyeleri Doç. Dr. Salih YILMAZ ve Yard. Doç. Dr. Cengiz KARATAŞ ile Türkoloji Söyleşileri

Türkiye Yazarlar Birliği, Mehmet Âkif Divanı’nda her salı 18.30’da Türkoloji Söyleşileri yapılacaktır. Bu söyleşilere Türkoloji alanında uzman bilim adamları, siyasetçiler, elçiler, kültür ataşeleri, yazarlar, araştırmacılar konuşmacı olarak katılacaklardır. Her hafta Türk Dünyası ve Akraba Toplulukları içerisinden bir konu bir konuk seçilerek ayrıntılı bir sunum yapılacaktır.  Bu program Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Türk Dünyası ve Akraba Toplulukları Kulübü (TÜDAT) işbirliğiyle gerçekleştirilecektir.. 5 Mart 2013 tarihinde yapılacak ilk programda Doç. Dr. Salih YILMAZ ve Yard. Doç. Dr. Cengiz Karataş moderatörlüğünde Türkoloji’ye Bakış anlatıldıktan sonra ünlü Hakas sosyolog Timur B. Davletov tarafından Hakas Türkleri ve Kültürü sunum eşliğinde anlatılacaktır.

HAKAS TÜRKLERİ VE KÜLTÜRÜ

Tarihte Abakan yahut Yenisey Türkleri adını almış olan Hakaslar; günümüzde Rusya Federasyonu’na bağlı Hakas Özerk bölgesinde yaşamaktadırlar. Hakaslar; Kırgız ve Sağay adında iki önemli boydan teşekkül etmektedir. Çin kaynaklarında Heges denildiği için zaman içerisinde âlimler bunların yaşadıkları bölgeye Hakas adını vermişlerdir. Hakaslar; Sağay, Beltir, Kaç, Koybal, Kızıl, Şor, dolayısıyla Sarı Uygur, Kamasin, Çulim Türkleri karışımı ile oluşmuş bir topluluktur. Hakasya 18. yüzyılın başında Rusya tarafından işgal edilmiştir. 1930’da özerk bölge olarak kurulan Hakasya, 1991’de Rusya Federasyonu’nun kararıyla cumhuriyet statüsüne kavuşmuştur. Hakas dili Türk dilinin Uygur-Oğuz grubuna dâhildir. Uygur Türkçesine yakın bir dille konuşan Hakas Türkleri Hristiyan olmakla birlikte Şamanist inanış ve âdetletlerine devam etmektedirler. Hakaslar yüksek oranda Rus nüfusu arasında millî benliklerini dilleriyle korumayı başarabilmiş bir topluluk özelliği de göstermektedir. Güney Sibirya’da yaşayan en eski Türk topluluğu olan Hakaslar kendi ana dillerine dönmeye başlamışlardır.

Hakas Cumhuriyeti’nin başkenti Abakan’dır. Abakan şehrinde yaklaşık 180.000 kişi yaşar. Hakasya Cumhuriyeti’nin nüfusu 2013 yılı itibariyle yaklaşık 600.000’dir. Fakat Hakas nüfusu ise çoğunluğu Hakasya Cumhuriyeti’nde olmak üzere yaklaşık 75.000’dir. Dünyada yaklaşık 100.000 Hakas Türk’ü yaşamaktadır. Cumhuriyette yaşayanların % 79,4’ünü Ruslar teşkil etmektedir. Başkent Abakan 18. yüzyılda kurulmuştur. Hakasların tamamı 19. yüzyılda Rusların etkisiyle şeklen Hristiyan olmuşlardır. Ancak buna rağmen çoğunluk bugün Şaman inancına mensuptur. Hakas inanışlarına göre kâinat üç bölümden oluşmaktadır. Üstte Çagan, Çiri (Tanrı yeri), altta Ayna Çiri veya Erlik Çiri, ortada ise Künnig Çir bulunmaktadır. Hakaslar diğer Türk toplulukları gibi ortak benzerlikler göstermektedir. Hakas Türkleri örf, âdet, gelenek ve göreneklerini günümüze kadar muhafaza etmişlerdir.

TÜRKOLOJİ SÖYLEŞİLERİ TASLAK PROGRAMI

Yıldırım Beyazıt Üniversitesi TÜDAT ve Türkiye Yazarlar Birliği ortak programı çerçevesinde her hafta Salı günleri 18.30’da yapılacak Türkoloji Söyleşileri’nin planı aşağıdaki gibi olacaktır. Türkoloji Söyleşileri adlı programımızın aşağıda verilen planına ek yapmak isteyenlerin görüşlerini memnuniyetle kabul edeceğimizi belirtmek isteriz.

1. TÜRKOLOJİ NEDİR VE TÜRKOLOJİ ÇALIŞMALARINA BAKIŞ

Türkoloji veya Osmanlı Türkçesiyle Türkiyat, Türklük bilimiyle uğraşan bilim dalı demektir. Türklük bilimi olarak da bilinmektedir. Türkoloji konusunda ilk çalışmalara 1795’te “Ecole des Languages Orientales Vivantes” adıyla Paris’te başlanmıştır. Türkoloji alanındaki çalışmalar 8. yüzyılda başlamış, Orhun Abidelerinin bulunmasıyla cazibesini artırmıştır.  Sırasıyla Moskova (1814), Paris (1814), Londra (1906) gibi şehirlerde Türkoloji merkezleri açılmıştır. Orhun Abidelerinin bulunmasından beri her geçen gün artarak devam eden Türklük araştırmaları Orta Asya’da yapılan/yapılacak arkeolojik çalışmalar neticesinde ve Türklükle ilgili diğer yazılı belgeler ışığında daha da aydınlanmaktadır.

Geçmişi, tarihin çok eski zamanlarına kadar uzanan Türkler geniş bir coğrafyaya yayılmış, çok değişik kültür çevreleri oluşturmuş, değişik inanç sistemleri benimsemiş, birçok devlet kurmuşlardır. Türkoloji hâlâ keşfedilmemiş bir kutup yıldızı olma özelliğini korumaktadır. Yeni araştırma konuları ve yeni bakış açılarıyla araştırmacılarını beklemektedir.

2. TÜRK DÜNYASININ OLUŞUMU VE SOVYETLER BİRLİĞİ POLİTİKALARI

Bu bölümde geçmişten günümüze Türkoloji çalışmalarının tarihi seyri hakkında bilgi verilecektir. Türkoloji çalışmamalarındaki gelişmeler ve sıkıntılar üzerinde durulacaktır.

3. ORTA ASYA VE ÇEVRESİNDEKİ TÜRK VARLIĞI

Azerbaycan Cumhuriyeti ve Azeri Türkleri

Kazakistan Cumhuriyeti ve Kazaklar

Kırgız Cumhuriyeti ve Kırgızlar

Özbekistan Cumhuriyeti ve Özbekler

Türkmenistan Cumhuriyeti ve Türkmenler

Doğu Türkistan- Sincan-Uygur Özerk Cumhuriyeti

Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti ve Karakalpaklar

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti

4. RUSYA VE ÇEVRESİNDEKİ TÜRK VARLIĞI

Altay Cumhuriyeti

Başkurdistan Cumhuriyeti

Hakas Cumhuriyeti

Saha (Yakut) Cumhuriyeti

Tataristan Cumhuriyeti

Tıva Cumhuriyeti

Çuvaşistan Özerk Cumhuriyeti

…

5. KAFKASYA’DA TÜRK VARLIĞI VE AKRABA TOPLULUKLAR

Gürcistan

Karapapak-Terekemeler

Çerkezler

Çeçenler

Osetler

İnguşlar

Nogaylar

Kumuklar

Derbent Türkmenleri

Ahıska Türkleri

Adigeler

Ubıhlar

Abhazlar

Avarlar

Lezgiler

Tatlar

Karaçay-Balkarlar

…

6. BALKANLARDA TÜRK VARLIĞI

Yunanistan (Batı Trakya vd.)

Bulgaristan

Arnavutluk

Kosova

Makedonya

Bosna Hersek

Sırbistan

Romanya

…

7. AVRUPA’DA TÜRK VARLIĞI

Almanya

Fransa

İngiltere

Hollanda-Belçika

Avusturya

İngiltere

İskandinav Ülkeleri(Norveç-İsveç-Danimarka-Finlandiya)

…

H. YOK OLMA TEHLİKESİYLE KARŞI KARŞIYA OLAN TÜRKLER

Afşarlar / Afshar

Baraba Tatarları / Baraba Tatar

Çalkandular / Chalkandu

Çulım Türkleri / Chulym Turk

Dolganlar (Dulgan) / Dolgan

Duhalar / Dukha

Fu-Yü Kırgızları / Fu-Yu Kirghiz

Hakaslar / Khakas

Halaçlar / Khalaj

Horasani / Khorasani

Hotanlar / Khotan

İli Salarları / Ili Salar

İli Uygurları (Tarançi) / Ili Uyghur (Taranchi)

Karagaslar (Tofalar) / Karagas (Tofa)

Karaylar / Karaim

Kırım Tatarları / Crimean Tatar

Kırımçaklar / Kyrymchak

Kumandı / Kumandin

Litvanya Tatarları / Lithuanian Tatar

Lopnor Uygurları / Lopnor Uyghur

Nogaylar / Noghay / Noghai

Pamir Kırgızları / Pamir Kirghiz

Polonya Tatarları / Polish Tatar

Salarlar (Salırlar) / Salar

Sarı Uygurlar / Yellow Uyghur

Sibirya Tatarları / Siberian Tatar

Soyotlar / Soyot

Songorlar / Sonqor

Şorlar / Shor

Telengitler / Telengit

Teleütler / Teleut

Truhmenler / Trukhmen

Tubalar / Tuba

Urumlar / Urum

Yurt Tatarları / Yurt Tatar
İ.  MÜCADELE HÂLİNDEKİ TÜRKLER:

Kırım Tatarları

Ahıska Türkleri

Uygurlar

…

J.  TÜRKOLOLOGLAR

Zeki Velidi Togan

Abdulkadir İnan

Ziya Gökalp

Mehmet Fuad Köprülü

Reşit Rahmeti Arat

Osman Nedim Tuna

Hasan Eren

Besim Atalay

Tahsin Banguoğlu

Hüseyin Namık Orkun

Ahmet Ağaoğlu

Ahmet Caferoğlu

Sadri Maksudi Arsal

Muharrem Ergin

Şinasi Tekin

Ligeti

W. Eberhard

Thomsen

R. Grousset

Gyula Nemeth

Ignác Kúnos

György Hazai

…
K. TÜRKOLOJİ ÇALIŞMALARI YAPAN VE TÜRKOLOJİYE DESTEK OLAN KURUM VE KURULUŞLAR/ PROJELER

TÜRKSOY

Yunus Emre Enstitüsü

TİKA

Başbakanlık Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı

Ekoavrasya Derneği

TEDA Projesi vd.

…

L. ORYANTALİZM VE TÜRKOLOJİ

Oryantalizm kelime anlamı olarak Şarkiyatçılık, Şarkiyat veya Doğu araştırmalarına verilen genel addır.  Oryantalizm kavramına günümüzde Doğuya Batı gözüyle bakma anlamı yüklenmiştir. Oryantalizm kavramı Batı emperyalizminin bir unsuru olarak dikkati çekmektedir. Batı zihniyeti kültürel sömürgeciliğin önemini anlamış. Kendisinden olmayan “Öteki” toplumları kültürel olarak kendi nüfuzu altında tutmaya veya kendisine benzetmeye çalışmaktadır. Bu bölümde Oryantalizm konusunda yazılmış olan eserler üzerinde durulacak ve emperyalizm küreselleşme vb. kavramlarla konu genişletilerek ele alınacaktır.