Üniversitemiz Türk Dünyası ve Akraba Toplulukları (TÜDAT) Kulübü ve Öğretim Üyeleri Doç. Dr. Salih YILMAZ ve Yrd. Doç. Dr. Cengiz KARATAŞ tarafından Türkiye Yazarlar Birliği’nin ev sahipliğinde düzenlenen Türkoloji Söyleşilerinin bu haftaki konusu Kırgızistan olacaktır. Konuklarımız Dr. Timurlan Omorov, Vohid Matkarimov ve Aziz Taşpolatov Kırgızistan hakkında dinleyicilere bilgiler vereceklerdir. Panelin sonunda ise soru-cevap bölümü yer alacaktır.

Kırgızistan (Kırgız Cumhuriyeti), Orta Asya’nın büyük iki dağ sırasının Tanrı Dağı (Tiyenşan) ve Pamir arasında bulunmaktadır. Kırgız ülkesinin yaklaşık 200.000 km2 yüzölçümü vardır. Kırgızistan’ın güney ve güneydoğusunda Çin, kuzeyinde Kazakistan, batısında Özbekistan, güneybatısında Tacikistan ile sınırları vardır.

Kırgızistan derin tarihi köklere sahiptir. Kırgızlar, Türklere has eski devlet kavramlarının özgünlüğünü korumaktadır. Kırgızlar, Asya’da Çinlilerle beraber en eski halktır. Kırgızlar kaynaklarda Türk asıllı gösterilmemekte ve buna göre tahminen 5.-6. asırlarda Türkleşmiş kavimlerden sayılmaktadır.

Kırgızlar, Altay Dağları’nın kuzeyinde ve Tanrı Dağları’nın batı eteklerinde, bugünkü Kırgızistan’da iki grup halinde yaşamaya devam etmektedirler. 1926 yılında Kırgızların yaşadığı topraklar özerk bir cumhuriyete dönüştürülmüştür. 1936 yılında da Kırgızistan adıyla bu özerk cumhuriyet, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’ne (SSCB) bağlı 15 cumhuriyetten biri olmuştur. SSCB’nin dağılmasıyla, 1991 yılında bağımsızlığı ilan ederek, Bişkek merkezli Kırgızistan Cumhuriyeti kurulmuştur. Kırgızistan’da Kırgızlardır (%64,9), Özbekler (%13,8) ve Ruslar (%12,5) yaşamaktadır. Bunun dışında Tatarlar (%1,9), Uygurlar (%1,1), Kazaklar (%0,7) ve Ukraynalılar (%0,5) da diğer gurupları oluşturur.

Manas Destanı ve ünlü yazarları Cengiz Aytmatov ile dünyaca tanınmış bir edebiyatları vardır. Kırgızların yaşayışlarını bütün yönleriyle anlatan Manas Destanı’nın çekirdeği IX. yüzyılda meydana gelmiştir. Destan’da, Manas adlı kahraman Kırgızın çevresindeki olaylar anlatılmaktadır. Dilden dile anlatılan bu olaylar XIX. yüzyılın ikinci yarısına kadar ulaşmıştır.

1856 yılında Kazak prenslerinden Çokan Valihanov, Manas Destanı’nı şöyle tarif eder: “Sarp kayalıklarda yaşayan Kırgızlarda tek bir destan vardır. Bu destan Kırgızların bütün mitolojisini, masallarını, her türlü geleneklerini bir kahraman çevresine toplamış Kırgız ansiklopedisidir. Kırgızlar için eski Yunanlıların İliada (İlyada)’sı gibidir. Kırgızların hayat tarzları, gelenekleri, ahlak ve dini anlayışları, coğrafya ve tıp bilgileri, başka milletlerle olan ilişkileri bu destanda ifadesini bulmuştur.”Aslı beş cilt olan Manas Destanı, çeşitli zamanlarda Rus, Macar ve Türk bilginleri tarafından derlenip yayınlanmıştır.

Bu panelde Kırgızlar, Kırgızistan’da yaşayan Özbekler ve diğer gruplar tarihi ve kültürel yönden incelenecektir.

Not: Özellikle öğrenci konuklarımızın toplantının daha verimli olabilmesi için panele gelmeden önce Kırgızistan hakkında biraz bilgi edinmesi rica olunur.

Tarih: 12 Mart 2013 (Salı günü)

Saat: 18:30

Yer: Türkiye Yazarlar Birliği, Mehmet Akif Salonu

Adres: Sümer 1. sokak, Nu: 11/5 Kızılay/ANKARA